ETIOLOGIA

Schorzenie wywołuje wirus choroby woreczkowej. Patogen jest niezbyt odporny na warunki środowiskowe. W pyłku przeżywa 3-4 miesiące, podobnie w warunkach gniazda ginie po około 4 miesiącach. Ginie w pH poniżej 5 oraz wystawiony na promienie słoneczne przez 4-7 godzin.
Choroba dotyczy głównie czerwiu pszczelego, chociaż mogą chorować też pszczoły dorosłe. Najczęściej jej przebieg jest łagodny. Do jej wystąpienia dochodzi zwykle na wiosnę lub w innych sytuacjach, kiedy następuje zaburzenie struktury rodziny (np. po dłuższych okresach bezpożytkowych, po znacznym ubytku pszczół).

PRZEBIEG I OBJAWY

Źródłem zakażenia są pszczoły nosicielki, które z powodu niedoboru karmicielek dłużej karmią czerw lub zbieraczki pyłku. Larwy ulegają zakażeniu poprzez mleczko pszczele. Najwrażliwsze na zarażenie są 2-dniowe larwy, jednak zakażenie prawdopodobne jest możliwe do 4 dnia. Larwa zamiera pod zasklepem najczęściej w fazie wyprostowanej lub rzadziej przedpoczwarki, wówczas widoczne jest przewężenie pomiędzy częścią głowową a resztą ciała. Zamierająca larwa zmienia kolor z perłowo białego na żółty. W związku z tym czerw staje się rozstrzelony, a zasklep ulega zapadnięciu, zniekształceniu oraz jest często podziurkowany przez pszczoły próbujące oczyścić komórki. Wirus hamuje wytwarzanie chitynazy enzymu odpowiedzialnego za prawidłowe linienie co powoduje, że stary oskórek pozostaje i twardniej. Pomiędzy nowym a starym oskórkiem gromadzi się płyn z bardzo licznymi cząstkami wirusa. Powstaje woreczek, który przy znacznej ostrożności można wyciągnąć z komórki.

W trakcie prób oczyszczania przez czyścicielki woreczki najczęściej pękają i brudząc pszczoły. W związku z tym dochodzi do dalszego szerzenia choroby. Jeśli larwa zarażona później niż w 4 dniu, może przeżyć, stając się nosicielką, a wirus namnaża się w jej gruczołach gardzielowych.
Woreczek, jeśli nie zostanie usunięty przez pszczoły, powoli wysycha, w tym czasie ulega on sczernieniu od części głowowej, co uznaje się za objaw charakterystyczny (patognomoczny). Po całkowitym wysuszeniu tworzy się „strupek” w formie gondoli łatwo dający się oddzielić od ściany komórki.

ZWALCZANIE

Polega głównie na usunięciu plastrów z czerwiem wykazującym objawy, usunięciu pierzgi, gdyż w niej często znajdują się znaczne ilości wirusa. Walkę może wspomóc wymiana matki oraz zcieśnie gniazda. Istnieją informację o udziale w rozwoju choroby Varroa – w związku z tym jego zwalczanie będzie miało pozytywny wpływ na rozwój objawów.

DIAGNOSTYKA

Choroba woreczkowa czerwiu jest dość charakterystyczna w związku z tym po samych objawach można postawić diagnozę. Do potwierdzenia najczęściej służy test AGID lub PCR.W diagnostyce różnicowej należy ująć:
– zgnilec amerykański
– zgnilec europejski
– grzybice wapienną

BIBLIOGRAFIA:

• Choroby owadów użytkowych; B. Tomaszewska, P. Chorbiński wyd. 2013
• Atlas chorób pszczół; G. Topolska, A. Gajda, U. Imińska; wyd. 2018
• Choroby pszczół; Z. Gliński,K.Kostro,D. Luft-Deptuła; wyd. 2006
• https://www.researchgate.net/publication/293074872_Chronic_bee_paralysis_and_sacbrood_Virus_infections_not_associated_with_other_bee_diseases