PRZYCZYNA

Grzybica kamienna wywoływana przez bardzo powszechny w środowisku rodzaj grzyba Aspergillus. Spośród gatunków tego grzyba najczęściej izolowany ze zmian chorobowych jest A. flavus, rzadziej A. niger i A, fumigatus, a najrzadziej A. glaucus.

PRZEBIEG

Pszczoły ulegają zarażeniu podczas zbierania pokarmu, zarodniki mogą być także zawleczone przez pszczoły rabujące lub na sprzęcie przez pszczelarza.
Grzybica kamienna występuje najczęściej w porze wiosny, kiedy temperatura i wilgotność są wysokie, a pszczoły znoszą intensywnie znaczne ilości pyłku. Wyróżnić można dwie formy pierwszą dotycząca tylko czerwiu oraz drugą dotykająca zarówno czerw, jak i pszczół dorosłe.
Zakażenie następuje drogą pokarmową (alimentarną) – następnie zarodniki kiełkują w jelicie, a grzybnia przerasta ciało larwy lub pszczoły. Przerastanie trwa zwykle około 2-3 dni. Na początku grzybnia jest biała, następnie zmienia się w zależności od gatunku grzyba (A. flavus daję żółtoszarą grzybnię, niger czarną, fumigatus zółtą). Czerw wrażliwy jest przez cały okres, ale zakażenie następuje przed zasklepieniem podczas intensywnego żerowania larwy. Larwy zamiera w różnych fazach rozwoju, ale najczęściej przed przepoczwarzeniem się.

Grzyb nie ogranicza się tylko do larw, ale rośnie dalej, porastając cały plaster, w tym czasie larwa ulega mumifikacji i silnemu przytwierdzeniu do dna komórki. Mumie stają się twarde jak kamień stąd nazwa. Przy obfitym poroście nawet podniesienie plastra powoduje wzbijanie się zarodników w formie „kurzu”. W ciężkich przypadkach mogą zachorować także pszczoły dorosłe. Stają się zaniepokojone, chaotycznie poruszają się po plastrze, często mają rozdęte odwłoki. Następnie giną, a grzyb podobnie ja w przypadku larw przerasta ich ciało w formie barwnego nalotu.

ZOONOZA

JEST TO ZOONOZA, CO OZNACZA, ŻE MOŻE ZACHOROWAĆ TAKŻE CZŁOWIEK!
Zakażenie następuje drogą wziewną. W związku z tym wątpliwym jest prowadzenie leczenia i wykorzystywanie produktów pszczelich.

LECZENIE

Chorą rodzinę najbezpieczniej jest zasiarkować, ramki spalić, a pozostały sprzęt zdezynfekować.
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić:
– grzybice otorbielakową
– grzybice ulową

ROZPOZNANIE

Rozpoznanie stawia się po obrazie klinicznym oraz badaniach laboratoryjnych przede wszystkim
– badaniu mikroskopowym
– badaniu hodowlanym.

BIBLIOGRAFIA

• http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/digital/1998/199806386393.pdf
• Atlas chorób pszczół; G. Topolska, A. Gajda, U. Imińska; wyd. 2018
• Kalendarz pszczelarza z pasją 2018; pod redakcją t. Kobiałki; wyd. 2018
• Choroby owadów użytkowych; B. Tomaszewska, P. Chorbiński wyd. 2013

lek. wet. Andrzej Migrała 

specjalista chorób owadów użytkowych 

technik pszczelarstwa