Leki stosowane do leczenia warrozy.

W Polsce mamy aktualnie (sierpień 2022 r.) następujące leki na warrozę. Oczywiście substancje chemiczne nie stanowią jedynej metody do walki z tym pasożytem.

Apiwarol

• Apiwarol zawiera 12,5 mg amitrazu.
• Został stworzony jako tabletka fumigacyjna, czyli służąca do odymienia.
• Ulotkowo tabletkę powinno się spalić w ulu. Można to wykonać za pomocą wygiętego drucika, na siatce lub za pomocą odymiacza elektrycznego. Leczenie należy przeprowadzić w chwili kiedy temperatura utrzymuje się powyżej 10 stopni. Obowiązkowo należy uszczelnić ul przed przeprowadzeniem odymienia. Producent zaleca, aby leczenie przeprowadzić 2 lub 3 krotnie na przełomie lata i jesieni w odstępach 3-6 dniowych i 2 krotnie wiosną w podobnych odstępach. Lepszą skuteczność uzyskuje się, lecząc rodziny bezczerwiowe. [1][2]
• W komentarzu do ogólnie znanych zaleceń należy wspomnieć przede wszystkim o różnicach w skuteczności przy swobodnym spalaniu tabletki i użyciu odymiacza elektrycznego. Większość opracowań wskazuje na wyższą skuteczność przy swobodnym spalaniu tabletki. Uzasadnienia tego zjawiska są różne. Najczęściej za przyczynę upatruje się nadmierną ilość wtłaczanego powietrza po wypaleniu tabletki, a także osadzanie substancji czynnej w nagarze dysz urządzenia [3] [11].
• Należy również podkreślić, że choć amitraz stosowany jest od początku walki z warrozą, nie stwierdza się znaczących objawów oporności Varroa na tę substancję [7]. Jednakże odnotowuje się zmianę struktury receptorów octapaminowych – które są głównym celem amitrazu, co w przyszłości może znacząco wpłynąć na skuteczność Apiwarolu. Jakby tego było mało, tego typu procesy przebiegają różnymi szlakami. [8]
• Kolejną ważną rzeczą jest świadmość, iż amitraz choć stosowany jako lek także może wywierać negatywny wpływ na pszczoły. Akarycydy w tym amitraz (również tau-flawulinat, kumafos) osłabiają percepcje zapachów i reakcje samooczyszczania z pasożytów Varroa destructor [9], udowodniono różwnież, że może zaburzać procesy uczenia się oraz reakcje odpornościowe [10] wchodzi także w interakcje z innymi substancjami stosowanymi w leczeniu warrozy, oraz z pestycydami stosowanymi w rolnictwie co może doprawadzać do mniej oczywistych skutków ubocznych [4].
• Skuteczność amitrazu została określona na 74 – 99 %[2][5][6]. Najniższy procent dotyczył odymiania rodzin z czerwiem za pomocą odymiacza elektrycznego, najwyższą skuteczność uzyskiwano przy jednokrotnym swobodnym spaleniu tabletki w rodzinie bezczerwiowej.

BIBLIOGRAFIA

1. Ulotka do apiwarolu
2. dr Krystyna Pohorecka Apiwarol -czy wiemy już wszystko o jego stosowaniu (?), lipiec 2015 str. 2
3. Jakub Gąbka, Wojciech Kotlicki, Zbigniew Kaiński, Barbara Zajdel Wpływ sosowania elektrycznego odczymiacza do Apiwarolu na efektywność zwalczania Varroa destructor w rodzinach pszczelich Medycyna Weterynaryjna 2019, 75(4), str. 253-255
4. Arszułowicz Artur Odpowiedzialne pszczelarstwo Buletyn Północno-Wschodniej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej Nr 3(57) 2015 str. 41
5. Adam Dzierżawski, Wojciech Cybulski Ocena skuteczności Apiwarolu AS, Medycyna Weterynaryjna 2010, 66(7)
6. https://www.researchgate.net/publication/324212374_Chronic_toxicity_of_amitraz_coumaphos_and_fluvalinate_to_Apis_mellifera_L_larvae_reared_in_vitro
7. Detection of amitraz resistance and reduced treatment efficacy in the Varroa Mite, Varroa destructor, within commercial beekeeping operations – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6968863/
8. Resistance to amitraz in the parasitic honey bee mite Varroa destructor is associated with mutations in the β−adrenergic-like octopamine receptor – https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.08.06.455389v1.full
9. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01710372/document
10. https://link.springer.com/article/10.1007/s13592-019-00645-4
11. Pohorecka K., Skubida P., Semkiw P.: Określenie czynników wpływających na efektywność warroabójczą preparatu Apiwarol. LIII Naukowa Konferencja Pszczelarska, Puławy 2016, s. 46-47.

Biowar/Apivar/Apistrip

Apivar, Biowar 500 oraz Apistrip są omawiane łącznie ponieważ są lekami zawierającymi tę samą substancję czynną i w takiej samej formie. Należy również wspomnieć że polskie preparaty Biowar 500 i Apistrip są generykami francuskiego Apivaru.

• Substancję czynną stanowi amitraza w ilości 500 mg/pasek.
• Preparaty mają postać pasków do zawieszania w uliczkach międzyramkowych
• Dawka jaką ustalili producenci jest taka sama dla wszystkich leków i wynosi 2 paski na rodzinę pszczelą.
• Czas przebywania pasków w ulu wynosi: dla Apivaru 8 tygodnia, a w przypadku obecności czerwiu 10 tygodni (producent zastrzega że rodzina w trakcie leczenia powinna zajmować 1 korpus gniazdowy), Biowar powinien być przetrzymywany w ulu od 6-8 tyg, a Apistrip 8 tygodni do 10 tygodni w przypadku obecnego czerwiu. [1][2][3].
• Aby uzyskać maksymalną skuteczności należy paski umieścić w miejscu o największej aktywności pszczół czyli w obrębie kuli czerwi. Paski umieszczamy w odstępie dwóch uliczek międzyramkowaych, staramy się aby pszczoły miały dostęp do obu stron pasków, w tym celu możliwe jest niewielkie poszerzenie uliczek. W przypadku przesunięcia kuli czerwia należy także przenieść paski. Konieczne jest również sprawdzanie czy pszczoły nie zakitowały lub pokryły woskiem pasków. Jeśli takie zjawisko nastąpiło należy delikatnie oczyścić paski i ponownie umieścić je w rodzinie. Staramy się leczyć wszystkie rodziny jednocześnie. Nie dopuszczalnym jest prowadzenie leczenia w trakcie pozyskiwana miodu. Kardynalnym błędem jest również pozostawienie pasków na okres zimy, przecinanie pasków lub umieszczanie większej liczby niż jest to zalecane. Okazuję się że jeśli paski zostaną przesunięte w piątym tygodniu rośnie skuteczność leczenia [4]. Również podkarmienie w trakcie leczenia może poprawić efektywność . Łączy się to ze zwiększeniem aktywności pszczół i większą dystrybucją substancji czynnej [4]. Należy również wspomnieć że lepszą skuteczność leków uzyskano w przypadku rodzin pozbawionych czerwiu oraz w trakcie przetrzymywania pasków przez maksymalny czas ustalony przez producenta [9].
• Ze względu na zawartość tej samej substancji czynnej co w Apiwarolu ryzyko działań niepożądanych jest podobne. Również możliwości tworzenia się oporności może mieć podobne ścieżki przebiegu.
• Większość dostępny źródeł ocenia skuteczność preparatów bardzo wysoko. Skuteczność kształtowała się w zakresie od 75-100 % [5][6][7][8].

BIBLIOGRAFIA

1. https://www.vet-animal.pl/wp-content/uploads/2019/03/Apivar-karta-charakterystyki.pdf
2. https://biowet.pl/produkty/biowar-500-500mgpasek/
3. https://biowet.pl/produkty/apistrp
4. https://www.dadant.com/wp-content/uploads/2012/04/2013/01/APIVAR-presentation-US-010413.pdf
5. http://www.opisik.pulawy.pl/pdf/materialy_54_konferencja.pdf str. 46
6. http://www.opisik.pulawy.pl/pdf/materialy_55_konferencja.pdf str. 61
7. http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/pdf2013/122013/201312744748.pdf
8. https://www.researchgate.net/publication/304068863_Effects_of_treatments_with_Apivar_R_and_Thymovar_R_on_V_destructor_populations_virus_infections_and_indoor_winter_survival_of_Canadian_honey_bee_Apis_mellifera_L_colonies
9. https://www.researchgate.net/publication/259208308_The_Amitraz_Strips_Efficacy_in_Control_of_Varroa_Destructor_After_Many_Years_Application_of_Amitraz_in_Apiaries

BAYVAROL /POLYVAR YELLOW

Zawiera 3,6 mg flumetryny na pasek. W rodzinie pomiędzy ramkami umieszczamy 4 paski, wyjątkowo jeśli chcemy przeprowadzić leczenie odkładów możemy zastosować 2. Paski są zakładane tak jak przy wcześniejszych lekach w tej formie tzn. pomiędzy ramkami w miejscach o największej aktywności pszczół.

Paski powinny być zawieszone w rodzinie od 2 do 6 tygodni i podobnie jak przy wszystkich tego typu lekach, pod żadnym pozorem nie wolno pozostawiać ich na dłuższy czas.

Na skuteczność leku mają wpływ stosowane w otoczeniu inne pyretroidy, częstość stosowania pyretroidów w pasiece. Stosowanie innych pyretroidów np. czeskich leków zawierających tau-fluwalinat lub Polyvaru yellow przez kilka wcześniejszych sezonów zmniejsza skuteczność Bayvarolu ze względu na zjawisko oporności krzyżowej. Oporność ta jest nietrwała i po kilku latach zanika w populacji pasożyta jeśli nie jest on poddawany działaniu leków z grupy permetryn.

POLYVAR YELLOW

Jest to lek który podobnie jak poprzedni posiada w swoim składzie flumetrynę jako substancję czynną. Jednakże zawiera aż 275 mg. Według producenta dlatego stężenie jest tak wysokie ponieważ lek może być stosowany, aż do 4 miesięcy

BIBLIOGRAFIA

(1) https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/75-pasieka-3-2006/782-ocena-skutecznosci-terenowej-preparatu-biowar-w-swietle-dwuletnich-badan

(2)http://www.inhort.pl/files/program_wieloletni/PW_2015_2020_IO/spr_2019/Gerula_2019_POSTER_Skutecznosc_zad_4.1.pdf

(3)