Zapylacze

Pożytki jesienne

Nawłoć

Solidago virgaurea – nawłoć pospolita
Solidago canadensis – nawłoć kanadyjska
Solidago gigantea – nawłoć późna (olbrzymia)

INFORMACJE OGÓLNE

W Polsce występują: nawłoć pospolita (Solidago virgaurea), nawłoć późna nazywana również olbrzymią (Solidago gigantea), nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis), nawłoć ogrodowa będąca sztucznym kultywarem (mieszanka dwóch gatunków).

Pszczelarzom znana jest szczególnie nawłoć kanadyjska i nawłoć późna (olbrzymia) z powodu wysokiej wydajności miodnej. Są to jednak gatunki zaliczane do inwazyjnych.

Sprowadzone zostały w XVII w. do Wielkiej Brytanii w celach ozdobnych, ale przez swoją ekspansywność nawłoć w stosukowo krótkim czasie rozprzestrzeniła się na całą niemal Europę. W Polsce stwierdzona po raz pierwszy w roku 1872.

Nawłoć jest rośliną długowieczną, może rosnąć nawet około 100 lat jednocześnie wypierając z zajmowanych siedlisk rodzime gatunki roślin doprowadzając do zubożenia ekosystemu. Udowodniono, że nawłoć formując zwarte łany może doprowadzić do spadku liczby zapylaczy nawet do 90%. Jest również bezpośrednim zagrożeniem dla takich roślin jak wilczomlecz, ziemowit jesienny, turzyca Hartmana, fiołek drobny. Mimo swojej niewątpliwe znaczącej roli w współczesnym pszczelarstwie nawłoć nie powinna być rozmnażana, a jej obecne stanowiska powinny być ściśle kontrolowane.

kwitnąca nawłoć

OPIS ROŚLINY

Nawłoć należy do rodziny Astrowatych. Nasz rodzimy gatunek tj. nawłoć pospolita wyraźnie różni się od pozostałych gatunków i mimo swojej nazwy nie jest popularną rośliną. Poniższy opis dotyczy nawłoci kanadyjskiej i późnej (olbrzymiej) istotnych dla pszczelarstwa.

Nawłoć kanadyjska i olbrzymia zajmują szerokie siedliska, ponieważ mają niskie wymagania. Spotkać je można najczęściej na łąkach w dolinach rzek, terenach przydrożnych, nieużytkach.

ŁODYGA

prosta, pojedyncza dochodząca do około 1,5 m wysokości, w dolnej części naga, od połowy pokryta włoskami , pod ziemią tworzy walcowate kłącze, za pomocą którego może się także rozmnażać

LIŚĆ

liście lancetowate długości od 6-13 cm, ząbkowane, rzadziej całobrzegie, ułożone skrętolegle na łodydze

KWIATY 

rurkowe, żółte, złożone, zebrane w niewielkie koszyczki, brzeżne kwiaty żeńskie, kwiaty w koszyczkach obupłciowe, tworzące wiechy, a te z kolei tworzą kwiatostany piramidalnego kształtu, kwiaty zapylane są głównie przez owady, ale mogą zostać zapylone również przez wiatr

OWOC

niełupka, opatrzona aparatem lotnym

ZNACZENIE DLA PSZCZELARSTWA

Wszystkie nawłocie mają wysoką wydajność miodową. Ze względu na tworzenie zwartych łanów istotna jest nawłoć kanadyjska i nawłoć późna. Czas kwitnienia obejmuje okres od lipca do października. Najintensywniejsze nektarowanie odbywa się w sierpniu i wrześniu przy słonecznej, nieco wilgotnej pogodzie. Pojedynczy kwiatostan funkcjonuje dwie doby, nektarowanie obejmuje cały dzień. Kwiaty najchętniej oblatywne są w godzinach przedpołudniowych.

Wydajność miodowa waha się 500-900 kg/ha, wydajność pyłkowa 50-70 kg/ha.

Mimo bardzo wysokiej miodności, ze względu na inwazyjność i negatywne długotrwałe oddziaływanie na środowisko, nie powinno się sadzić nawłoci późnej i kanadyjskiej.

Miód ma kwaskowaty smak, czasem z lekkim gorzkawym posmakiem i typowym dla kwiatów nawłoci zapachem. Barwa patoki jest jasnobursztynowa , a wraz z krystalizacja zmniejsza swoją intensywność. Krupiec w konsystencji kremowy, łatwy do rozsmarowania.

Ze względu na porę roku miód nawłociowy pozyskiwany jest zwykle w warunkach podwyższonej wilgotności, co wiąże się z istotnie wyższym ryzykiem fermentacji.

BIBLIOGRAFIA