Pożytki jesienne
Nawłoć
Solidago virgaurea – nawłoć pospolita
Solidago canadensis – nawłoć kanadyjska
Solidago gigantea – nawłoć późna (olbrzymia)
Informacje ogólne
W Polsce występują: nawłoć pospolita (Solidago virgaurea), nawłoć późna nazywana również olbrzymią (Solidago gigantea), nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis), nawłoć ogrodowa będąca sztucznym kultywarem (mieszanka dwóch gatunków).
Pszczelarzom znana jest szczególnie nawłoć kanadyjska i nawłoć późna (olbrzymia) z powodu wysokiej wydajności miodnej. Są to jednak gatunki zaliczne do inwazyjnych.
Sprowadzone zostaływ w XVII w. do Wielkiej Brytanii w celach ozdobnych, ale przez swoją ekspansywność nawłoć w stosukowo krótkim czasie rozprzestrzeniła się na całą niemal Europę. W Polsce stwierdzona po raz pierwszy w roku 1872.
Nawłoć jest rośliną długowieczną, może rosnąć nawet około 100 lat jednocześnie wypierając z zajmowanych siedlisk rodzime gatunki roślin doprowadzając do zubożenia ekosystemu. Udowdniono, że nawłoć formując zwarte łany może doprowadzić do spadku liczby zapylaczy nawet do 90%. Jest również bezpośrednim zagrożeniem dla takich roślin jak wilczomlecz, ziemowit jesienny, turzyca Hartmana, fiołek drobny. Mimo swojej niewątpliwe znaczącej roli w współczesnym pszczelarstwie nawłoć nie powinna być rozmnażana, a jej obecne stanowiska powinny być ściśle kontrolowane.
Opis rośliny
Nawłoć należy do rodziny Astrowatych. Nasz rodzimy gatunek tj. nawłoć pospolita wyraźnie różni się od pozostałych gatunków i mimo swojej nazwy nie jest popularną rośliną.
Poniższy opis dotyczy nawłoci kanadyjskiej i późnej (olbrzymiej) istotnych dla pszczelarstwa.
Nawłoć kanadyjska i olbrzymia zajmują szerokie siedliska, ponieważ mają niskie wymagania. Spotkać je można najczęściej na łąkach w dolinach rzek, teranach przydrożnych, nieużytkach.
ŁODYGA
prosta, pojedyncza dochodząca do około 1,5 m wysokości, w dolnej części naga, od połowy pokryta włoskami
pod ziemią tworzy walcowate kłącze, za pomocą którego może się także rozmnażać
LIŚĆ
liście lancetowate długości od 6-13 cm, ząbkowane, rzadziej całobrzegie, ułorzone skrętolegle na łodydze
KWIATY ???
Kwiat – rurkowe, żółte, złożone, zebrane w niewielkie koszyczki, brzeżne kwiaty obupłciowe, kwiaty w koszyczkach obupłciowe, tworzące wiechy, a te z kolei tworzą kwiatostany piramidalnego kształtu, kwiaty zapylane są głównie przez owady, ale mogą zostać zapylone również przez wiatr
OWOC – niełupka, opatrzona aparatem lotnym
ZNACZENIE DLA PSZCZELARSTWA
Wszystkie nawłocie mają wysoką wydajnść miodową. Ze względu na tworzenie zwartych łanów istotna jest nawłoć kanadyjska i nawłoć późna. Czas kwitnienia obejmuje okres od lipca do października. Najintensywniejsze nektatowanie odbywa się w sierpniu i wrześniu przy słonecznej, nieco wilgotnej pogodzie. Pojedynczy kwiatostan funkcjonuje dwie doby, nektarowanie obejmuje cały dzień. Kwiaty najchętniej oblatywne są w godzinach przedpołudniowych.
Wydajność miodowa waha się 500-900 kg/ha, wydajnośc pyłkowa 50-70 kg/ha.
Mimo bardzo wysokiej miodności, ze względu na inwazyjność i negatywne długotrwałe oddziaływanie na środowisko, nie powinno się sadzić nawłoci poźnej i kanadyjskiej.
Miód ma kwaskowaty smak, czasem z lekkim gorzkawym posmakiem i typowym dla kwiatów nawłoci zapachem. Barwa patoki jest jasnobursztynowa , a wraz z krystalizacja zmniejsza swoją intensywność. Krupiec w konsystencji kremowy, łatwy do rozsmarowania.
Ze względu na porę roku miód nawłociowy pozyskiwany jest zwykle w warunkach podwyższonej wilgotności, co wiąże się z istotnie wyższym ryzykiem fermentacji.